Rośliny płożące i okrywowe to prawdziwy skarb dla każdego ogrodnika. Dzięki nim można w prosty sposób zazielenić trudne miejsca w ogrodzie, stworzyć efektowne kompozycje oraz skutecznie ograniczyć rozwój chwastów. Stanowią one nie tylko praktyczne, ale i estetyczne rozwiązanie dla wielu ogrodowych wyzwań. W tym artykule przyjrzymy się różnym gatunkom roślin płożących i okrywowych, ich zastosowaniu oraz kryteriom wyboru najlepszych odmian do konkretnych warunków w Twoim ogrodzie.
Czym są rośliny płożące i okrywowe?
Rośliny płożące to gatunki, których pędy rosną poziomo przy powierzchni gruntu. Mogą one tworzyć rozłogi, czyli pędy płożące się po ziemi i zakorzeniające się w węzłach, lub płożyć się bez dodatkowego ukorzeniania. Z kolei rośliny okrywowe to szersze pojęcie obejmujące wszystkie gatunki, które tworzą zwarte pokrycie gleby – mogą to być zarówno rośliny płożące, jak i niskie, kępiaste byliny czy krzewinki, które wspólnie tworzą zieloną kołdrę na powierzchni ziemi.
Rośliny okrywowe to gatunki, które skutecznie pokrywają glebę, tworząc zwarty dywan roślinny, ograniczający wzrost chwastów i chroniący podłoże przed erozją.
Główne zalety stosowania roślin płożących i okrywowych to:
- Skuteczne ograniczanie wzrostu chwastów poprzez naturalną konkurencję
- Ochrona gleby przed erozją, przesuszeniem i wymywaniem składników odżywczych
- Dekoracyjne pokrycie trudnych miejsc w ogrodzie, gdzie inne rośliny nie chcą rosnąć
- Znacznie mniejsze wymagania pielęgnacyjne niż w przypadku tradycyjnego trawnika
- Możliwość zazieleniania miejsc zacienionych, stromych skarp czy przestrzeni pod drzewami
Rośliny płożące do słonecznych stanowisk
Na stanowiskach nasłonecznionych doskonale sprawdzą się byliny płożące, które nie tylko tolerują pełne słońce, ale często właśnie tego potrzebują, by zachwycać intensywnym kwitnieniem i bujnym wzrostem.
Rozchodniki
Rozchodniki (Sedum) to jedne z najbardziej niezawodnych roślin okrywowych na stanowiska słoneczne. Te rośliny płożące wieloletnie tworzą gęste, niskie kobierce, które wyróżniają się mięsistymi, często barwnymi liśćmi oraz atrakcyjnym kwitnieniem przyciągającym pszczoły i motyle. Szczególnie polecane gatunki to:
- Rozchodnik ostry (Sedum acre) – tworzy intensywnie zielone kobierce z żółtymi kwiatami, doskonały na skalniaki
- Rozchodnik biały (Sedum album) – o szarozielonych liściach i białych kwiatostanach, idealny do wypełniania szczelin między płytami chodnikowymi
- Rozchodnik kamczacki (Sedum kamtschaticum) – o większych liściach i pomarańczowo-żółtych kwiatach, tworzy efektowne rozety
Macierzanki i tymianki
To aromatyczne rośliny płożące kwitnące, które tworzą niskie, zwarte kobierce o niezwykłych walorach użytkowych i dekoracyjnych. Doskonale znoszą suszę i pełne słońce, a przy tym oferują piękne kwitnienie przyciągające liczne owady zapylające. Warto wypróbować:
- Macierzankę piaskową (Thymus serpyllum) – o fioletowych kwiatach i intensywnym aromacie, doskonała na ścieżki i między płytami
- Tymianek cytrynowy (Thymus citriodorus) – o cytrynowym zapachu uwalniającym się przy dotknięciu, świetny również do celów kulinarnych
- Macierzankę wczesną (Thymus praecox) – tworzy bardzo gęste, niskie kobierce, które można sporadycznie deptać
Rośliny okrywowe do cienia
Cieniste miejsca w ogrodzie często stanowią wyzwanie dla ogrodników – mało co tam rośnie, a tradycyjny trawnik zwykle marnieje. Na szczęście istnieje wiele roślin płożących, które doskonale radzą sobie w takich warunkach, zamieniając problematyczne zakamarki w zielone oazy.
Bluszcz pospolity
Bluszcz pospolity (Hedera helix) to jedna z najbardziej uniwersalnych roślin płożących szybko rosnących. Tworzy gęsty, zimozielony kobierzec, który skutecznie pokrywa nawet trudne, zacienione miejsca, w tym przestrzenie pod drzewami czy północne ściany budynków. Dostępne są liczne odmiany o różnorodnym ubarwieniu liści:
- ’Goldheart’ – o liściach z żółtym środkiem, rozjaśniający ciemne zakamarki ogrodu
- ’Glacier’ – o biało obrzeżonych liściach, tworzący eleganckie, kontrastowe pokrycie
- ’Hibernica’ – o dużych, ciemnozielonych liściach, najbardziej żywotna i szybko rosnąca odmiana
Barwinek
Barwinek pospolity (Vinca minor) to jedna z najlepszych roślin okrywowych wieloletnich kwitnących do cienia. Tworzy niskie, zimozielone kobierce z charakterystycznymi niebieskimi kwiatami pojawiającymi się wiosną i sporadycznie przez całe lato. Dostępne są również odmiany o białych (’Alba’) i fioletowych (’Atropurpurea’) kwiatach oraz o pstrych liściach (’Variegata’), które rozświetlają ciemne zakątki ogrodu.
Runianka japońska
Runianka japońska (Pachysandra terminalis) to zimozielona bylina tworząca zwarte kobierce o wysokości do 30 cm. Doskonale radzi sobie w głębokim cieniu, nawet pod koronami drzew, gdzie niewiele innych roślin jest w stanie przetrwać. Jej błyszczące, skórzaste liście tworzą elegancki, jednolity dywan, który pozostaje atrakcyjny przez cały rok.
Kwitnące rośliny płożące do różnych stanowisk
Dla wielu ogrodników ważne jest, by rośliny okrywowe nie tylko tworzyły zielony dywan, ale również zachwycały kolorowym kwitnieniem. Poniżej kilka propozycji kwiatów płożących wieloletnich, które przemienią Twój ogród w prawdziwy kolorowy kobierzec.
Floks szydlasty
Floks szydlasty (Phlox subulata) to niska, zimozielona bylina tworząca gęste kobierce, które wiosną pokrywają się tak obfitą masą drobnych kwiatów, że niemal nie widać pod nimi liści. Kwiaty występują w różnych kolorach – od śnieżnobiałego przez różowy po intensywnie fioletowy. Preferuje stanowiska słoneczne i przepuszczalną glebę, doskonale prezentuje się na skarpach i murkach.
Żagwin ogrodowy
Żagwin ogrodowy (Aubrieta) to roślina płożąca idealna na skalniaki, murki i obwódki rabat. Wiosną tworzy spektakularne fioletowe, różowe lub białe kobierce kwiatowe, które mogą całkowicie pokryć podłoże. Jest mrozoodporny i długowieczny, a raz posadzony może cieszyć oko przez wiele lat, wymagając minimalnej pielęgnacji.
Dzwonki karpackie
Dzwonki karpackie (Campanula carpatica) to urocze kwiaty płożące o charakterystycznych dzwonkowatych kwiatach w kolorze niebieskim lub białym. Tworzą luźne kobierce, które najlepiej prezentują się na skalniaków, murkach i w ogrodach naturalistycznych. Kwitną długo, od czerwca do września, przyciągając uwagę swoją delikatnością i wdziękiem.
Jak wybrać odpowiednie rośliny okrywowe do ogrodu?
Wybierając rośliny płożące do swojego ogrodu, warto kierować się kilkoma kluczowymi kryteriami, które zapewnią sukces i satysfakcję z uprawy:
- Warunki stanowiska – dokładnie przeanalizuj nasłonecznienie, wilgotność i rodzaj gleby w miejscu, gdzie planujesz posadzić rośliny okrywowe
- Tempo wzrostu – niektóre gatunki, jak bluszcz czy barwinek, rosną stosunkowo szybko, inne potrzebują więcej czasu na utworzenie zwartego kobierca – wybierz zgodnie z Twoją cierpliwością
- Mrozoodporność – większość polecanych gatunków jest w pełni odporna na polskie zimy, ale zawsze warto to sprawdzić, szczególnie przy wyborze ozdobnych odmian
- Wysokość roślin – od kilku centymetrów (rozchodniki) do kilkudziesięciu (niektóre gatunki runiankowych) – dopasuj do kontekstu i sąsiedztwa innych roślin
- Walory dekoracyjne – zastanów się, co jest dla Ciebie najważniejsze: efektowne kwitnienie, interesujący kolor i faktura liści, czy może zimozieloność zapewniająca atrakcyjny wygląd przez cały rok
Pamiętaj, że nawet najbardziej odporne rośliny okrywowe wymagają odpowiedniego przygotowania stanowiska i regularnej pielęgnacji, szczególnie w pierwszym roku po posadzeniu. Dokładne odchwaszczenie terenu przed posadzeniem zaoszczędzi Ci wielu problemów w przyszłości!
Rośliny płożące i okrywowe to doskonałe rozwiązanie dla wielu miejsc w ogrodzie. Odpowiednio dobrane gatunki nie tylko upiększą przestrzeń, ale również znacząco ułatwią pielęgnację ogrodu, ograniczając konieczność plewienia, koszenia i podlewania. Warto eksperymentować z różnymi gatunkami, tworząc ciekawe kompozycje dostosowane do specyfiki naszego ogrodu – od słonecznych skarp po zacienione zakątki pod drzewami. Zielone dywany, które stworzą w Twoim ogrodzie, będą nie tylko piękne, ale i praktyczne, pozwalając Ci cieszyć się ogrodem, zamiast ciągle go pielęgnować.